Chcemy by nasze dzieci chętnie się uczyły, wybierały czas spędzony z książką zamiast gier komputerowych oraz żeby były cierpliwe, wytrwałe i nie zniechęcały się niepowodzeniami. Jak sprawić by rzeczywiście tak było? Z pewnością jest kilka recept, które mogą przyjść z pomocą rodzicom chcącym wzbudzić zapał dziecka do nauki. Najważniejszą zasadą okazuje się być pielęgnowanie jego wewnętrznej motywacji.

Kiedy nasze dziecko niechętnie odrabia pracę domową, przynosi słabe oceny czy opuszcza się w nauce, denerwujemy się i reagujemy żywiołowo, starając się na wszelkie sposoby wymóc na nim zmianę postawy i poprawienie wyników w szkole. Zamiast działać pochopnie i dążyć do wywarcia presji na dziecku, która sprawi, że nasze oczekiwania będą zaspokojone, zmieńmy zupełnie swoje podejście. Prawdziwym i trwałym sukcesem rodzica nie będzie zmuszenie dziecka do pracy, lecz wzbudzenie w nim wewnętrznej potrzeby określonego działania.

Aby powyższe założenia wcielić w życie warto zacząć od podstawowej zasady „primum non nocere”, czyli po pierwsze nie pogarszajmy sprawy. Zdesperowani rodzice często uciekają się do metod wychowawczych, które przynoszą odwrotny skutek do zamierzonego.

Wyobraźmy sobie sytuację – dziecko nie chce odrobić pracy domowej. Kiedy prośby rodziców nie odnoszą rezultatu, często dochodzi do przekupstwa. „Odrób zadania z matematyki, a dostaniesz nagrodę” – taka zachęta ze strony rodziców, może mieć dużo negatywnych konsekwencji. Dziecko wykona zadania tylko po to, by otrzymać obiecany upominek. Następnym razem scenariusz powtórzy się – maluch odrabiając pracę domową, będzie potrzebował dodatkowego bodźca do podjęcia działania. Rodzice motywując dziecko dodatkową zachętą, utrudniają mu samodzielne odnalezienie w sobie iskry pozwalającej uporać się z wymagającym zadaniem.

Inna metoda wymuszenia na dziecku określonego działania to często stosowany przez opiekunów szantaż. „Jeżeli nie przyłożysz się do nauki, możesz zapomnieć o wyjeździe na wakacje”. W takim przypadku, nawet jeśli dziecko nie zniechęci się i podejmie wysiłek, zrobi to jedynie w obawie przed czekającą karą, a nie w rezultacie odczuwania wewnętrznej motywacji. Nauka będzie kojarzyła się bezpośrednio z przymusem a nie radością zdobywania wiedzy. Nie jest to droga, która prowadzi do rozbudzenia w dziecku pasji i zainteresowań. Dobre oceny to tylko powierzchowne efekty pracy, który przy braku wewnętrznej motywacji i chęci rozwijania się znaczy niewiele.

Co robić, aby obudzić w dziecku chęć do nauki? Jak skutecznie i mądrze motywować? Co zrobić, by maluch nie uczył się dla nas tylko dla siebie?

Z pewnością sposób, w jaki docieramy do młodego człowieka musi być dopasowany do jego osobowości. Może lubi wyzwania albo chętnie pracuje w grupie? Starajmy się wykorzystać jego mocne strony, wspierać go w taki sposób, który będzie zgodny z jego naturą i usposobieniem. Rolą rodziców jest wspieranie pociech, pomoc, a przede wszystkim inspirowanie dziecka.

Wzbudzanie fascynacji dzieci, pokazywanie ciekawej strony nauki poprzez doświadczenia ilustrujące prawa fizyki i chemii, wspólne obserwowanie przyrody, przybliżanie dyscyplin na pozór odległych dzieciom, a kojarzonych z edukacją wyższą może zaowocować zainteresowaniami i pasją, które będą motywowały dziecko przez całe życie.

Obecny system edukacji nie wspiera rodziców w wychowywaniu dzieci w duchu fascynacji nauką. Schematyczne lekcje oparte na pisaniu notatek i czytaniu podręcznika nie zachęcają do nauki. Często ze względu na brak funduszy na lekcjach fizyki i chemii dzieci uczą się na pamięć jak wygląda dany eksperyment, zamiast empirycznie poznawać doświadczenia. Dzieci mają naturalnie mniejszą zdolność od koncentracji, dlatego warto zadbać o naukę, która będzie wykorzystywała wiele zmysłów i pozwoli zarówno wzrokowcowi jak i kinestetykowi na sprawiającą frajdę, przyjemną naukę poprzez zabawę.

Co zrobić w sytuacji, kiedy sami nie posiadamy rozległej wiedzy w różnych dziedzinach? Z pomocą przychodzi Mały Geniusz, który oferuje zajęcia z ekonomii, prawa, budownictwa, eksperymentów, architektury, języka chińskiego, migowego, malarstwa, majsterkowania, sztuki autoprezentacji czy projektowania ubrań. Wybitni eksperci oraz mistrzowie w swoich dziedzinach w profesjonalny sposób inspirują dzieci do nauki. Każde dziecko poszukuje tego, co lubi robić, często zmieniając swoje zdanie na ten temat. Ważne jest, by pozwolić dziecku szukać swojej drogi i próbować swoich sił w różnych dziedzinach. Pasja pielęgnowana od dziecka często przeradza się w konsekwentnie rozwijane zainteresowanie, które staje się wielkim atutem na stracie w dorosłe życie.

Nagradzanie i pochwały dają jedynie doraźny rezultat, a karanie i szantaż to narzędzia, które grożą demotywowaniem dziecka. To, co obudzi w nim trwały wewnętrzny zapał to żywe zainteresowanie zdobywaną wiedzą. Wspólne odkrywanie z dzieckiem tajemnic otaczającego świata, da mu cenne doświadczenia i obudzi w nim pasję, która uskrzydla.

Sylwia Kalinowska i Magdalena Fiałkowska
Mały Geniusz